Dive Against Debris, program obejmujący unikalną ankietę opartą na nauce obywatelskiej, w którym nurkowie na całym świecie usuwają śmieci ze środowiska wodnego i zgłaszają je do bazy danych, osiągnie kolejny kluczowy etap w przyszłym roku. Po wielu latach negocjacji kraje należące do ONZ ogłoszą globalny traktat, którego celem będzie rozwiązanie problemu zanieczyszczenia plastikiem. Traktat ten może obejmować zarówno obowiązkowe, jak i dobrowolne działania dotyczące całego cyklu życia wyrobów plastikowych, w tym wielu przedmiotów często wydobywanych w ramach programu oczyszczania środowiska wodnego PADI AWARE. Przykładowo Nurkowania Przeciw Zanieczyszczeniom (Dive Against Debris) na całym świecie pokazują, że prawie 70% wszystkich śmieci zgłoszonych do bazy danych jest zrobionych z plastiku.
Obecna wola polityczna stworzenia traktatu obowiązującego na całym świecie daje nam jedyną w tym pokoleniu szansę na wprowadzenie podstawy prawnej w celu usunięcia problemu zanieczyszczenia plastikiem. Jest to ogromny krok naprzód, aby spełnić cel określony przez PADI w Strategii na rzecz Ochrony Oceanu na rok 2030, czyli zmniejszyć zanieczyszczenia w środowisku wodnym o 50% w wybranych krajach. Dodatkowo Fundacja PADI Aware jest jedyną organizacją reprezentującą społeczność nurków rekreacyjnych i branżę nurkową w trwających właśnie oficjalnych negocjacjach, które mają doprowadzić do podpisania traktatu na wiosnę 2025 roku.
Jako uznana organizacja charytatywna z prawem głosu na arenie międzynarodowej będziemy aktywnie uczestniczyć w każdym etapie przygotowywania światowego traktatu dotyczącego plastiku podczas jego negocjacji przez rządy. Celem naszej kampanii jest upewnienie się, że: 1) Traktat jest na tyle obszerny, że obejmuje również problem zanieczyszczeń plastikiem w środowisku morskim, 2) Społeczność nurkowa jest reprezentowana, a jej opinie są uwzględniane podczas dyskusji oraz 3) Program Dive Against Debris jest uznawany za element rozwiązania, które polega na usuwaniu i monitorowaniu zanieczyszczeń w środowisku wodnym.
Skupienie się na szukaniu rozwiązań
Od momentu powstania w 2011 roku Dive Against Debris jest kluczowym programem ochrony środowiska w Fundacji PADI AWARE. Nasza wspólna praca polegająca na usuwaniu śmieci ze środowiska wodnego odegrała ogromną rolę w znajdywaniu rozwiązań dotyczących zanieczyszczenia oceanów. Rok po roku przeznaczaliśmy zasoby finansowe i organizowaliśmy działania, aby upewnić się, że program wspiera i ma wpływ na członków naszej globalnej społeczności. Dzięki temu w ponad 121 krajach nurkowie wyłowili miliony śmieci z oceanów i przekazali o nich informacje do bazy danych, prawie 100 tysięcy osób nurkujących na potrzeby nauki obywatelskiej rozwinęło nowatorskie badania morskie oraz uratowano 35 tysięcy zwierząt zaplątanych w sieci. Obecnie mamy największą na świecie bazę danych dotyczącą śmieci w morzach i aktywnie dzielimy się tymi informacjami z partnerami.
Aby osiągnąć nasz wspólny cel pozbycia się zanieczyszczeń z oceanów, opracowaliśmy wiarygodny, powtarzalny i skalowalny system do monitorowania i usuwania plastikowych śmieci z dna morza bez uszkadzania go. Ochotnicy biorący udział w programie Dive Against Debris już wykorzystują te dane do tego, aby przekonywać osoby decyzyjne do wdrażania bardziej rygorystycznej polityki dotyczącej plastiku w lokalnych społecznościach. W Vanuatu rząd ogłosił zakaz importu i lokalnej produkcji przedmiotów z niebiodegradowalnego plastiku na podstawie badań przeprowadzonych przez lokalne grupy zajmujące się środowiskiem naturalnym, w tym lokalne centrum nurkowe Big Blue. W Australii centrum Dive Centre Manly bezpośrednio udostępniło dane z akcji sprzątania w zatoce Manly, dzięki czemu pomogło wdrożyć przepisy dotyczące używania jednorazowych artykułów z plastiku. Jest to tylko kilka przykładów na to, jak osoby działające w branży nurkowania rekreacyjnego mogą wprowadzać znaczące i długotrwałe zmiany w swojej lokalnej okolicy.
Środki, które zostaną ustalone przez globalny traktat dotyczący plastiku są jeszcze nieznane, ale zawsze było jasne, że nurkowie odgrywają kluczową rolę w jego długoterminowym sukcesie. Ponieważ to oni oglądają podwodny świat, ta grupa jest najlepiej przygotowana do zapewnienia pomocy, zwłaszcza w usuwaniu plastikowych zanieczyszczeń, co jest obecnie rozważane w artykule 11 traktatu. Ten fragment treści traktatu jest szczególnie interesujący dla PADI AWARE, ponieważ był przedmiotem dyskusji w Nairobi w listopadzie 2023 roku. Podczas nadchodzących spotkań w Kanadzie i Korei Południowej w 2024 roku razem z rządami państw będziemy pracować nad tym, aby upewnić się, że artykuł 11 promuje usuwanie plastikowych zanieczyszczeń w sposób, który nie niszczy siedlisk morskich. Program Dive Against Debris jest obecnie jedyną działalnością usuwania zanieczyszczeń na świecie, która nie ma szkodliwego wpływu na delikatne siedliska, takie jak trawa morska czy rafy koralowe.
Monitorowanie środowiska wodnego, które jest jednym z elementów programów nauki obywatelskiej PADI AWARE pozwala nam negocjować z pozycji siły. Zwłaszcza informacje zebrane podczas Nurkowań Przeciw Zanieczyszczeniom w miejscach objętych programem Adopt the Blue mogą dostarczyć spójnych danych przez długi czas w tych samych obszarach. Dzięki temu krajowe i regionalne organy rządowe mogą wybrać kluczowe miejsca, w których będą śledziły wpływ wybranych zasad zarządzania odpadami. Sprawdziliśmy już to podejście na Dominikanie, gdzie przez 12 miesięcy 5 centrów nurkowych zaangażowało 1000 osób działających w ramach nauki obywatelskiej. Projekt ten zapewni rządowi Dominikany podstawowe informacje sprzed wdrożenia globalnego traktatu dotyczącego plastiku, jak i po jego wprowadzeniu.
„Projekt przeprowadzany razem z PADI AWARE definiuje nasz ostatni rok w centrum nurkowym. Działania w ramach projektu monitorowania miejsc nurkowych opracowanego przez Dive Against Debris – od ratowania małych ośmiornic z puszek po piwie po wyciąganie zatopionych kajaków przy pomocy bojki wypornościowej – wykazały, że jest on efektywny, użyteczny i jest dobrą zabawą. Sprzątanie tego samego miejsca przez rok pozwoliło nam zobaczyć w czasie rzeczywistym różnicę, którą może zrobić jedno centrum nurkowe i grupa zaangażowanych nurków” – powiedziała Ana K Pineda, OWSI 385443 w Dive Cabarate.
Dołącz do kampanii
Praca nad globalnym traktatem dotyczącym plastiku dopiero się rozpoczęła i każdy, kto jest związany z produkcją wyrobów plastikowych, od klientów po producentów, będzie miał okazję wpłynąć na to, co rządy będą próbowały zamieścić w tym traktacie. Aby ułatwić nurkom zaangażowanie w ten projekt, Fundacja PADI AWARE wezwie miliony PADI Ocean Torchbearers na całym świecie do podpisania petycji nie tylko po to, aby pociągnąć do odpowiedzialności rządy i branżę produkcji plastiku, ale również po to, aby nasza wspólna społeczność Dive Against Debris stała się częścią rozwiązania. Będziemy także kontynuować namawianie nurków na udział w Nurkowaniach Przeciw Zanieczyszczeniom w lokalnych centrach nurkowych i podczas podróży, ponieważ mogą dostarczać dane, które w czasie rzeczywistym będą przekazywane organom ustalającym przepisy prawne.
Chociaż globalna kampania będzie koordynowana przez Fundację PADI AWARE, jej sukces zależy od kolektywnej mocy i pasji centrów wspierających misję PADI oraz obrońców oceanów – Ocean Torchbearers. Ocenia się, że co roku 14 milionów ton plastiku dostaje się do oceanów. Silny globalny traktat dotyczący plastiku powinien być katalizatorem zmian prowadzących do zmniejszenia i zakończenia tego niepokojącego trendu, a osoby wspierające program Dive Against Debris będą pomagać w sprzątaniu śmieci i śledzić nasze postępy. Zdajemy sobie sprawę z tego, że problem jest ogromny i że nurkowie wiedzą, co się dzieje pod falami lepiej niż jakakolwiek inna grupa zainteresowana tym tematem. PADI i Fundacja PADI AWARE będą kontynuować zapewnianie każdego możliwego wsparcia dla nurków, którzy chcą podejmować działania w celu usuwania śmieci ze środowiska wodnego zarówno na poziomie lokalnym, jak i globalnym. Mamy nadzieję, że dołączy do nas jak najwięcej ochotników z całego świata.
Autor: Danna Moore, globalny dyrektor Fundacji PADI AWARE
