Niezależnie od poziomu szkolenia, jednym z elementów nauki nurkowania jest nauka krytycznego myślenia – zdolności umysłowej wyższego rzędu, w której kursanci wykorzystują informacje, umiejętności, pojęcia, zasady, doświadczenia i uczucia do podejmowania decyzji, formułowania opinii lub znajdywania rozwiązań. Krytyczne myślenie zawsze ma określony cel i nie polega na stosowaniu wyuczonej procedury. Na przykład, jeśli Twój automat nagle przestanie dostarczać powietrze, rozpoczęcie oddychania z alternatywnego drugiego stopnia partnera (w nurkowaniu rekreacyjnym) lub swojego drugiego automatu (w nurkowaniu technicznym) nie wymaga krytycznego myślenia, ponieważ wiesz, co robić i prawdopodobnie to ćwiczyłeś.
Krytyczne myślenie pojawia się, gdy nie masz podstaw do podjęcia decyzji, kiedy Twoje informacje są niekompletne lub gdy musisz znaleźć rozwiązanie, wykorzystując swoją wiedzę i realistyczne spekulacje/wnioski. Planowanie nurkowania zwykle wymaga zastosowania krytycznego myślenia, ponieważ mimo że istnieją ogólne procedury i kroki, musisz ocenić sytuację i podejmować decyzje w oparciu o niepełne informacje. Potrzeba wykorzystania krytycznego myślenia jest zwykle większa w bardziej skomplikowanych okolicznościach (np. na poziomie profesjonalisty, nurka technicznego lub podczas nurkowań na rzecz bezpieczeństwa publicznego), ponieważ istnieje większe prawdopodobieństwo, że będziesz musiał dokonywać wyborów, znajdować rozwiązania i/lub podejmować działania w sytuacjach, dla których nie ma określonych procedur. Jednak instruktorzy mogą zadawać sobie pytanie: jeśli krytyczne myślenie obejmuje podejmowanie decyzji i wdrażanie rozwiązań, które jeszcze nie istnieją, jak można go uczyć?
Nie można.
Nie można w tym sensie, że nie da się nauczyć kogoś jeździć na rowerze w taki sam sposób, w jaki uczysz innych umiejętności. Dla porównania, pomyśl o tym, jak uczysz kursanta oczyszczenia automatu: włóż go do ust, zrób gwałtowny wydech lub zablokuj ustnik językiem i naciśnij przycisk bypass. Jest to prosta procedura i jak zapewne zauważyłeś, większość początkujących nurków wykonuje ją za pierwszym razem, ponieważ po wysłuchaniu Twojego opisu i obejrzeniu demonstracji wiedzą wszystko, co potrzeba, aby zrobić to ćwiczenie. Można powiedzieć, że nauczyli się tej umiejętności, zanim ją wykonali (choć oczywiście nadal muszą ją zademonstrować).
Nauka jazdy na rowerze różni się tym, że bardzo mało ludzi potrafi to zrobić (lub przynajmniej zrobić to dobrze) podczas pierwszej próby, niezależnie od tego, jak wcześniej to opisałeś i pokazałeś. Nie można tak naprawdę wyjaśnić, jak należy jeździć, utrzymując równowagę na dwóch kołach – można się tego nauczyć tylko wtedy, kiedy się to robi. To, co nazywamy „uczeniem kogoś, jak jeździć na rowerze” polega na opisywaniu technik, demonstracji i udzielaniu porad, które pomagają, zmniejszają ryzyko i znacznie przyspieszają proces. Dlatego można powiedzieć, że owszem, uczysz kogoś, ale nauczenie się tej umiejętności wymaga faktycznej jazdy na rowerze.
Z krytycznym myśleniem jest podobnie – możesz opisać techniki, dawać wskazówki i zademonstrować, jak to działa, ale aby się tego nauczyć, Twoi kursanci muszą to zrobić.
Na szczęście istnieje bardzo skuteczna technika nauczania krytycznego myślenia: dyskusje z kursantami. Można je stosować na każdym poziomie, ale nadają się zwłaszcza do sesji praktycznych na kursach nurkowania technicznego i planowania nurkowania na wyższym poziomie. Zainteresowany? Kliknij tutaj, aby obejrzeć bezpłatny webinar dla profesjonalistów PADI Teaching Divers to Think Like Divers na stronie PADI Pros, który jest jedną z korzyści z członkostwa. Webinar Teaching Divers to Think Like Divers wyjaśnia i pokazuje, jak można uczyć krytycznego myślenia, podając przykłady głównie z nurkowania technicznego. Techniki te mają jednak zastosowanie do każdego poziomu szkolenia, a nawet do nauczania krytycznego myślenia w innych obszarach niezwiązanych z nurkowaniem.
Ostatnie spostrzeżenie – nauczanie krytycznego myślenia wymaga stosowania krytycznego myślenia. Chociaż webinar wskaże Ci odpowiedni kierunek, powinieneś zauważyć, kiedy faktycznie nauczysz się, jak uczyć kursantów w ten sposób. Oczywiście o ile to zrobisz.
Karl Shreeves
Dyrektor ds. treści i rozwoju edukacji w PADI
PS: W tym momencie ktoś mocno się iryguje, ponieważ zna jakąś osobę, która po raz pierwszy wsiadła na rower i jechała na nim tak, jakby robiła to przez całe życie. Tak, są tacy ludzie. Kiedy uczysz krytycznego myślenia, przekonasz się, że wielu kursantów już potrafi je zastosować. W obu przypadkach osoby te musiały wcześniej rozwinąć podstawową umiejętność, wykonując ją w innym kontekście.
