Rozważni ratownicy EFR oraz instruktorzy EFR®, którzy przeprowadzają kursy RKO i pierwszej pomocy powinni zdobyć wiedzę na temat podejrzenia przedawkowania opioidów oraz leku Narcan potencjalnie ratującego życie. Na całym świecie kryzys związany z zażywaniem opioidów sięgnął alarmującego poziomu, dlatego tak ważne jest zrozumienie, jak rozpoznać i prawidłowo udzielić pomocy w przypadku przedawkowania tych substancji. Czym jest Narcan, jak można go dostać i jak udzielić pomocy w razie przedawkowania opioidów?

Czym jest przedawkowanie opioidów?

Opioidy to leki przepisywane przez lekarza do uśmierzenia bólu po urazie lub podczas leczenia chorób przewlekłych. Są one również często stosowane podczas operacji, kiedy pacjent jest znieczulony. Mogą być bezpiecznie podawane chorym, ale obecnie w wielu społecznościach zauważa się zwiększenie liczby przypadków nadużywania opioidów wydawanych na receptę lub bez recepty. 

Do przedawkowania opioidów dochodzi wtedy, gdy ktoś spożyje zbyt dużą ilość tych środków, w tym leków przeciwbólowych na receptę lub nielegalnych substancji, takich jak heroina lub fentanyl. Opioidy załamują funkcjonowanie układu nerwowego, co prowadzi do spowolnienia lub zatrzymania oddychania, utraty przytomności, a nawet śmierci. Ten proces jest dość powolny i może zająć od kilku minut do kilku godzin, ale często fakt, że poszkodowany przeżył jest wynikiem udzielenia mu pomocy przez osobę postronną.

Pierwsza pomoc w przypadku podejrzenia przedawkowania opioidów

Jeżeli podejrzewasz, że ktoś przedawkował opioidy, musisz wiedzieć, jak zareagować szybko i efektywnie. W tym przewodniku znajdziesz kroki udzielania pierwszej pomocy przy podejrzeniu przedawkowania opioidów, które obejmują między innymi podanie leku o nazwie Narcan (nalokson) i wykonanie RKO.

Możesz włączyć te kroki do swojego szkolenia EFR jako scenariusze lub połączyć je z jedną z umiejętności na kursie EFR Primary and Secondary Care, np. Ocena miejsca zdarzenia i poszkodowanego lub Ocena choroby i urazów. Możesz również rozważyć przeprowadzenie warsztatów w ramach oferty dla członków swojej społeczności, aby nauczyć ich pierwszej pomocy, RKO i używania AED w przypadku podejrzenia przedawkowania opioidów.

1. Oceń, czy doszło do przedawkowania opioidów

Jeżeli nie jesteś pewien, czy poszkodowany przedawkował opioidy, na początku oceny jego stanu zadaj sobie następujące pytania:

  • Czy ta osoba oddycha?
  • Czy ta osoba reaguje?
  • Czy ta osoba odpowiada, kiedy mocno stukasz ją w obojczyk i głośno mówisz jej imię?
  • Czy ta osoba może mówić?
  • Jaki jest kolor jej skóry, a zwłaszcza ust i paznokci?
  • Czy są jakieś wyraźne oznaki, że ta osoba brała opioidy, np. igły lub buteleczki po tabletkach leżące w pobliżu?

Objawy możliwego przedawkowania opioidów:

  • Powolny lub płytki oddech albo brak oddechu
  • Wolne lub nierówne tętno lub zupełny brak tętna
  • Poszkodowany nie reaguje lub nie można go obudzić
  • Sine usta lub paznokcie
  • Bardzo małe źrenice lub trudności ze skupieniem wzroku
  • Blada lub lepka skóra
  • Wymioty
  • Ciało lub mięśnie poszkodowanego wydają się wiotkie
  • Charkot, chrapanie lub dźwięki wydawane przy zadławieniu
  • Poszkodowany jest przytomny, ale nie może mówić

2. Zapewnij sobie bezpieczeństwo

Upewnij się, że miejsce zdarzenia jest bezpieczne i pamiętaj, że najważniejsze jest Twoje bezpieczeństwo! Zanim podejdziesz do osoby, która przedawkowała opioidy, rozejrzyj się i sprawdź, czy nie ma potencjalnych niebezpieczeństw, np. igieł lub akcesoriów do przechowywania leków. Pamiętaj, aby założyć bariery, takie jak rękawiczki i ochronę na oczy.

3. Wezwij pomoc

Natychmiast zadzwoń po pogotowie ratunkowe. Poinformuj dyspozytora o sytuacji i podaj mu szczegóły. Powiedz mu, że Twoim zdaniem może to być przedawkowanie opioidów. Jeżeli jest to wskazane z praktycznego punktu widzenia, możesz użyć terminu „zatrucie opioidami” zamiast ogólnych pojęć, takich jak przedawkowanie lub narkotyki. O wiele ważniejsze jest przekazanie informacji, że poszkodowany oddycha bardzo wolno lub przestał oddychać albo nie reaguje, niż że prawdopodobnie jego stan jest spowodowany przez opiaty.

4. Sprawdź, czy poszkodowany oddycha i reaguje

Odchyl głowę poszkodowanego do tyłu i wysuń jego podbródek, aby udrożnić drogi oddechowe. Przez nie więcej niż 10 sekund patrz, czy unosi się jego klatka piersiowa, słuchaj oddechu i postaraj się wyczuć go na swoim policzku.

Brak reakcji lub duży problem z obudzeniem poszkodowanego mogą występować dość często. Jeżeli ta osoba oddycha, postaraj się ją obudzić używając bodźców fizycznych i werbalnych. Spróbuj wbić swoje kostki w jej mostek lub obojczyk albo uszczypnąć ją w tylną część ramienia. Aby obudzić poszkodowanego, mów do niego głośno i wyraźnie. Jeżeli go obudzisz, postaraj się, aby się skoncentrował i mówił do Ciebie. Jeżeli ta osoba nie reaguje na bodźce i wciąż jest nieprzytomna lub jej stan się pogarsza, potraktuj to jako sytuację awaryjną.

a doctor holding narcan opioid overdose

5. Podaj Narcan (nalokson)

Narcan jest często dostępny w formie sprayu do nosa lub leku do wstrzyknięcia domięśniowo. Przestrzegaj instrukcji używania leku w wybranej formie, która znajduje się w opakowaniu. W wielu krajach Narcan jest dostępny w aptece bez recepty, ale w innych regionach może być sprzedawany tylko na receptę lub wyłącznie niektórym profesjonalistom pracującym w branży zdrowotnej. Poznaj lokalne prawa i przepisy dotyczące dostępu do leku Narcan.

Przygotuj Narcan zgodnie z instrukcją, która znajduje się w zestawie. Przygotowanie leku może obejmować wyjęcie go z opakowania, założenie rozpylacza lub sprayu do nosa lub dołączenie aplikatora.

Zanim podasz dawkę leku, wykonaj następujące kroki:

  1. Połóż poszkodowanego na plecach.
  2. Odchyl mu głowę lekko do tyłu.
  3. Włóż koniec przyrządu do dziurki od nosa, zapewnij szczelność.
  4. Wciśnij mechanizm, aby podać pełną dawkę leku określoną w instrukcji dołączonej do opakowania.
  5. Powtórz proces podając lek do drugiej dziurki, jeśli trzeba.

Podaj Narcan: jeżeli chcesz podać lek w sprayu, włóż rozpylacz do dziurki od nosa poszkodowanego i mocno naciśnij. Jeżeli masz wersję domięśniową leku, podaj go zgodnie z instrukcją dołączoną do zestawu. Najlepiej wstrzyknąć Narcan w duży mięsień, np. w udo, pośladek lub ramię.

Należy pamiętać, że nalokson działa tylko wtedy, gdy poszkodowany zażył opioidy, ale nie odwraca skutków przedawkowania innych substancji, takich jak kokaina, amfetamina, alkohol lub innych narkotyków bez opioidów.

6. Wykonaj RKO (jeśli trzeba)

Jeżeli poszkodowany nie reaguje i nie oddycha, wykonaj RKO. Rozpocznij od ucisków klatki piersiowej w tempie 100-120 ucisków na minutę. Gdyby po 2-5 minutach stan poszkodowanego nie zmienił się, podaj mu dawkę naloksonu, jeśli jest dostępny i kontynuuj RKO.

7. Kontynuuj udzielanie pomocy do przyjazdu służb ratunkowych

Po podaniu Narcanu kontynuuj monitorowanie oddechu i reakcji poszkodowanego. Jeżeli zacznie oddychać i odzyska przytomność, połóż go w pozycji bocznej ustalonej, aby zapobiec zadławieniu i zostań z nim do przyjazdu pogotowia ratunkowego.

Powtarzaj cykle RKO i podawanie Narcanu, jeśli trzeba (odczekaj 3-5 minut między każdą dawką). Być może będziesz potrzebować więcej naloksonu. Nawet jeżeli u poszkodowanego nie doszło do zatrucia opioidami, nalokson nie zrobi mu krzywdy. Możesz go podać każdej osobie, która może go potrzebować, nawet jeżeli nie jest w stanie poprosić Cię o pomoc. Kontynuuj udzielanie pomocy do momentu, aż dana osoba zacznie oddychać samodzielnie lub przejmą ją pracownicy pogotowia. Jeżeli poszkodowany oddycha i jego stan jest stabilny, połóż go w pozycji bocznej ustalonej.

8. Przekaż informacje ratownikom medycznym

Kiedy przyjadą ratownicy medyczni, przekaż im szczegóły tego, co się wydarzyło, w tym informacje dotyczące substancji, którą sądzisz, że poszkodowany przedawkował (jeżeli wiesz, co to jest) oraz opis podjętych działań, takich jak podanie Narcanu (uwzględniając dawkę i godzinę jego podania). Przekazuj ratownikom tylko fakty, unikaj spekulacji.

9. Zostań z poszkodowanym

Kontynuuj sprawdzanie stanu poszkodowanego i udzielanie mu pomocy nawet po podaniu Narcanu. Kluczowe jest uważne monitorowanie stanu tej osoby do przyjazdu ratowników medycznych. Sprawdzaj, czy poszkodowany oddycha, czy jego serce bije regularnie i bądź przygotowany do rozpoczęcia RKO w razie potrzeby. Uspokajaj poszkodowanego i mów mu, że pomoc jest w drodze.

Nalokson zazwyczaj działa natychmiast, a jego efekt utrzymuje się od 30 do 90 minut. Efekt zażycia opioidów może jednak trwać o wiele dłużej i jest możliwe, że kiedy nalokson przestanie działać, mogą ponownie pojawić się objawy przedawkowania. Ważne jest, aby ktoś został z tą osobą do przybycia pogotowia i powstrzymał ją przed dalszym użyciem zakazanych substancji.

10. Zachęć poszkodowanego do poszukania profesjonalnej pomocy

Nawet jeżeli wydaje się, że stan poszkodowanego wrócił do normalności, zachęć go, aby zgłosił się do lekarza w celu przeprowadzenia całościowej oceny stanu zdrowia. Być może podczas wypadku doszło do innych poważnych urazów, które wymagają natychmiastowej pomocy.

Pamiętaj, że szybkie działanie może sprawić ogromną różnicę w sytuacji przedawkowania opioidów. Jeśli wiesz, jak rozpoznać objawy, podać poszkodowanemu Narcan i wykonać RKO, możesz uratować mu życie. Zestawy naloksonu są proste w obsłudze i zazwyczaj łatwo dostępne. Dobrym pomysłem jest sprawdzenie, czy możesz otrzymać zestawy naloksonu w Twojej lokalnej społeczności. Zacznij od lokalnych ośrodków opieki społecznej i centrów publicznej służby zdrowia, aby zobaczyć, gdzie możesz je dostać. Takie miejsca jak lokalne kliniki i apteki być może oferują nalokson bezpłatnie i bez recepty.

Narcan (nalokson) odgrywa kluczową rolę w łagodzeniu skutków przedawkowania opioidów, ale bardzo ważne jest szybkie działanie i zastosowanie odpowiednich technik podania leku. Dzięki rozwijaniu wiedzy, podejmowaniu proaktywnych kroków zdobywania Narcanu i przygotowaniu do udzielania pomocy w razie przedawkowania opioidów możemy mieć ogromny, pozytywny wpływ w walce z kryzysem związanym z tymi substancjami i ratować życie członków naszej społeczności.

Powiązane artykuły