Super als de titel van deze blog je aandacht heeft getrokken. Veel PADI®-instructeurs vinden het lesgeven in duiktheorie namelijk het minst leuke om te doen. Sommigen vinden het zelfs moeilijk. Zelfs als je er geen probleem mee hebt, besteed je je tijd met PADI Divemaster-kandidaten wellicht liever aan de praktijkvaardigheden. Wees gerust, je kandidaten zullen nog steeds duiktheorie leren (als vereist door de richtlijnen). Alleen voor jou verandert er wat: jij stopt namelijk (deels) met het lesgeven van die theorie.

Meer in het algemeen spreken
Laten we, voordat we ingaan op het leren van duiktheorie, nog eens kijken naar de PADI Divemaster-cursus in bredere zin. Omdat het gaat om het opleiden van aanstormende duikleiders, denken nieuwe instructeurs vaak dat het een van de moeilijkere cursussen is om te geven. Maar met de juiste aanpak is het juist een van de gemakkelijkste. Vergeleken met de PADI Open Water Diver-cursus zijn de uitvoeringsvereisten op het gebied van kennis en vaardigheden duidelijk veel hoger en duurt de cursus doorgaans langer. Maar over het algemeen (er zijn altijd uitzonderingen) verschillen PADI Divemaster-kandidaten aanzienlijk van cursisten van een lager brevetteringsniveau. En dit is in grote mate van invloed op hoe je de cursus geeft.
Toegewijde duikliefhebbers. In tegenstelling tot beginnende duikers zijn PADI Divemaster-kandidaten zeer toegewijd aan duiken. Ze hebben meerdere opleidingsniveaus doorlopen, veel duiken gemaakt. Ze hebben in bijna alle gevallen hun eigen uitrusting en hebben er bewust voor gekozen om duikprofessional te worden. Dit betekent dat ze gemotiveerd zijn, ook om te leren, en dat ze onder begeleiding zelfsturend zijn.
Sterke samenhang. Omdat ze in vergelijking met beginnende duikers zeer ervaren duikliefhebbers zijn, beschikken Divemaster-kandidaten al over veel duikkennis en -vaardigheden. Hierdoor leren ze eenvoudig nieuwe kennis en vaardigheden bij. Dit komt omdat we volgens de onderwijspsychologie leren door verbanden te leggen tussen nieuwe en bestaande contextuele informatie. Hoe meer bestaande kennis je hebt hoe gemakkelijker je bijleert. Dus hoewel je PADI Divemaster-kandidaten een hoger en breder kennis- en vaardighedenniveau moeten bereiken, ze hebben al veel geleerd en zijn er klaar voor.
Veel kennis is al paraat. Divemaster-kandidaten kennen al de basis van wat duikleiders doen. De cursus richt zich op de denkwijze hierachter en op details die misschien niet voor de hand liggen. Toen ze nog cursist waren zagen PADI Divemaster-kandidaten bijvoorbeeld Divemasters samenwerken met instructeurs. Ze weten al dat hun taken bestaan uit het toezicht houden op cursisten, helpen met logistiek, assisteren bij demonstraties van vaardigheden waar twee personen voor nodig zijn, enzovoort. Ze weten over het algemeen wat ze moeten doen, dus leren ze verschillende opties aan voor waar ze zich moeten positioneren, waar ze op moeten letten, fouten die ze moeten vermijden, communiceren met instructeurs, enz. – dingen die jij maar al te goed weet.

- Wees een mentor, geef geen les. PADI Divemaster-kandidaten zijn meer junior-collega’s dan basiscursisten. Het is daarom vaak beter om als mentor of coach te adviseren en te begeleiden dan om echt les te geven. Beetje vergelijkbaar met hoe een hoogleraar aan Master-studenten of promovendi les geeft.
- Geef opdrachten. De PADI Divemaster-cursus bevat veel hands-on workshops, maar veel van de lesstof leent zich ook voor opdrachten en projecten. Laat kandidaten weten wanneer thuisstudie, het maken van een duikkaart, het opstellen van een noodassistentplan, enz. afgerond moeten worden, en wat de vereisten zijn. Laat het vervolgens aan hen zelf over, in de wetenschap dat ze jouw begeleiding kunnen krijgen als dat nodig is.
- Spijker bij aan de hand van de echte praktijk. Plan indien mogelijk follow-up-sessies en bijlessen in waarbij meteen gedoken wordt. Als een kandidaat ergens mee worstelt, help hem daarmee aan de hand van een toepassing in de echte praktijk of een simulatie daarvan. Als een kandidaat bijvoorbeeld worstelt met het herkennen van stress bij beginnende duikers, bespreek dit dan eerst. Maar laat de kandidaat vervolgens letten op tekenen van stress tijdens je eerstvolgende zwembadles van de Open Water Diver-cursus. Daarna neem je die sessie met de kandidaat door.
- Het is niet erg als je ergens wat minder van weet. Divemaster-kandidaten zijn enthousiaste, ervaren duikers die toewerken naar kaderniveau. Wees dan ook niet verbaasd als ze sommige dingen beter weten of doen dan jij. Omdat we allemaal onze sterke punten hebben, zou het eigenlijk verrassender zijn als ze dat niet zouden doen. Maak hier gebruik van door van je kandidaten te leren en ze samen te laten werken om van elkaar te leren en elkaar te helpen. Evenzo is het helemaal prima om geen antwoord te weten op iets wat eigenlijk alleen deskundigen weten. Zoek het samen op zodat je hen begeleidt hoe je de benodigde informatie kunt vinden.

Duiktheorie
Laten we bovenstaande nu specifiek toepassen op de duiktheorie:
- Gebruik de hulpmiddelen. Tenzij niet beschikbaar in een taal die de kandidaat begrijpt, moet de thuisstudie op basis van Divemaster eLearning®, duiktheorie eLearning, RDP-gebruikshandleiding en/of de PADI Encyclopedia of Recreational Diving het grootste deel van de lesstof bevatten. Geef ze deadlines en laat hen zelf deze deadlines halen zonder dat je er bovenop zit.
- Spijker bij op maat. Besteed het grootste deel van je tijd aan het bespreken van die dingen waar kandidaten moeite mee hebben en ga dieper in op interessegebieden. Gebruik hiervoor de uitslagen van de kennistoetsen, spontane vragen aan of van kandidaten, en het PADI Divemaster-examen.
- Laat het bijspijkeren ook in de teams zelf plaatsvinden. Laat kandidaten elkaar helpen door kandidaten aan elkaar te koppelen die elkaar kunnen versterken bij zwakke en sterke punten. Dit helpt beide kandidaten te leren. Overigens is een effectieve aanpak vaak contra-intuïtief: laat de kandidaat die minder goed is in een bepaald onderwerp de ander ‘onderwijzen’. De “leraar” moet het goed leren, en de “leerling” kan bijsturen als de les niet helemaal goed verloopt.
- Vraag hen om hun huiswerk in te zien. Vooral bij fysica willen kandidaten nog wel eens moeite hebben met wiskundige formules. Vraag hen daarom om af en toe hun ‘huiswerk’ in te zien. Vaak ontstaat er namelijk een groot kennisgat door een relatief eenvoudig, gemakkelijk te corrigeren fouten; zoals herhaaldelijk vergeten een decimaal te zetten.
- Antwoord door vragen te stellen. Als mentor probeer je mensen te leren denken. Hanteer waar mogelijk suggestieve vragen. Stel bijvoorbeeld dat de kandidaat steeds fouten maakt bij de berekening van de luchtvoorraad. Je kijkt naar het huiswerk en ziet dat de flesdruk niet wordt omgezet in absolute druk. Je zou dan iets kunnen zeggen als: “Dat is de juiste druk voor de diepte. Maar moet je hier met de flesdruk of absolute druk verder werken?”. Als de kandidaat ook dan niet begrijpt waar je het over hebt, moet je misschien meer sturende vragen stellen of direct zijn. Maar vaak is de eerste vraag alles wat je nodig hebt voor het “ah ha”-moment bij een kandidaat.
- Kom met voorbeelden, vooral bij fysica/wiskunde. Als je voorbeelden uit de echte praktijk hanteert, zijn de meeste mensen beter in natuurkunde en wiskunde dan ze denken. Bijvoorbeeld als je bijles geeft in de wet van Boyle, ervan uitgaande dat ze de gedachte erachter wel begrijpen maar moeite hebben met het bepalen van druk-/volumeveranderingen. Begin dan niet met V1 x P1 = V2 x P2. Begin in plaats daarvan met iets als: “Stel, we zitten op 20 meter en hebben 2 liter lucht in een hefballon die we naar de oppervlakte brengen. We willen weten wat het volume van de hefballon aan de oppervlakte zal zijn. Wat is in deze situatie het startvolume, dus volume één? Wat is de startdruk, dus druk één?” Nadat ze deze leidende vragen hebben beantwoord, schrijf je V1 x P1 = V2 x P2, en vul je meteen het volume, de druk enz. in. Je plaatst de formule dan in context. Ga zo verder zodat de formule betekenis krijgt in plaats van een abstracte, wiskundige toverformule.
- Spreid taken over de tijd uit. Plan data in om kandidaten de diverse thuisstudietaken te laten voltooien, en de sessies met de kandidaten, enz. Aan het einde van de tijdslijn zet je het moment van brevettering. Je hoeft de kandidaten dan niet op te jagen. Door de thuisstudie over duiktheorie uit te smeren over de tijd en te integreren met de rest van de cursus, bied je hen voldoende studietijd. Daarnaast ruim je zo voldoende tijd in voor toepassing in de praktijk, teamopdrachten en spontane beoordelingssessies. Het ontlast jou en de kandidaten, wat meestal tot een beter resultaat leidt.
Volgende aflevering
Kijk in de tweede aflevering van deze serie hoe je PADI Divemaster-training in beschut water aan de hand van zowel de stage- als de scenario’s kunt stroomlijnen.